Pas mbylljes së basteve sportive, kazinove dhe lojërave të fatit në vitin 2019, duket se Shqipëria do të legalizojë përsëri këto aktivitete.
Me teper info lexoni kete artikull —> Legjislacioni strikt per baste dhe lojerat e fatit ne Shqiperi
Lajmi është përfolur prej kohësh në mediat lokale, por së fundmi, kryeministri Edi Rama ka konfirmuar këto zëra, duke dhënë më shumë detaje se si do të funksionojnë lojërat e fatit në të ardhmen.
Sipas kryeministrit, lokalet klasike të basteve nuk do të rikthehen, por plani është të licensohen deri në 3 kompani, të cilat do të operojnë vetëm online. Në këtë mënyrë eleminohen dhe konkurrentët e pandershëm, të cilët kanë operuar vazhdimisht në të zezë, pavarësisht ligjit që i ndalon. Kryeministri Rama u shpreh:
“Nuk do të kthehemi në asnjë mënyrë te sallonet e basteve, lojërat apo te makineritë. Konsiderata është te bastet online. Ka shumë diskutime mbi bastet online. Salla parazitësh ku mblidhen njerëzit dhe hedhin në erë kursimet, nuk do ketë… Ne nuk flasim këtu për hapje, por për marrjen e këtij aktiviteti nga duart e ekonomisë së zezë dhe nxjerrjen e këtyre përfitimeve në dritë sepse në të gjitha rastet, duket qartë dhe asnjë eksperiencë, as Kina, nuk arrin dot ta ndalë. Ajo që vlen këtu është reflektimi se si mund ta ndihmojnë ne sportin më shumë.”
Vendimi i papritur erdhi pas një dëgjese publike ku drejtues të organizatave të ndryshme sportive në vend, kërkuan që të merren për bazë modelet e aplikuara në vendet europiane. Në gati të gjitha shtetet e BE-s, bastet sportive janë të legalizuara dhe të formalizuara pjesërisht apo plotësisht nga shteti, duke u dhënë qytetarëve mundësinë për të provuar fatin, por dhe duke eleminuar konkurrencën e pandershme.
Ndërkohë, drejtori i lojërave të fatit, Zhani Çakuli, ka dhënë më shumë detaje teknike mbi mënyrën se si lojtarët do të vendosin baste në të ardhmen. Sipas njërit prej propozimeve, të gjithë të apasionuarit do të duhet të regjistrohen nëpërmjet kartës së identitetit, teksa çdo transaksion online do të monitorohet nga qeveria. Çakuli gjithashtu nënvizoi problematikat me sallat fizike të basteve. Ai u shpreh:
“Kanë qenë 5 mijë salla, ishin bërë një gangrenë. Përmes portalit të ankesave ne marrim shumë ankesa. U bë e papërballueshme. Në vërtet nuk e kemi pjesë që të merremi me sallat informale, por kur marrim informacion ne shkojmë. Kemi pasur 150 procedime penale këto dy vitet e fundit. Problematika ishte me reklamat që bëheshin. Që kur u mbyllën reklamat, ankesat u ulën. Duke qenë se ishin shumë salla, as menaxherët nuk i kontrollonin dot ata që luanin…”
Por cilat do të jenë kompanitë e basteve sportive që do të operojnë në Shqipëri?
Për këtë ka ende shumë pak detaje, por sipas Ramës, kushti i tij për të dhënë aprovimin final është që operatorët të jenë ndërkombëtarë. Gjithashtu, pjesa më e madhe e fitimeve nga këto veprimtari, pritet të investohen në fushën e sportit. Kjo ide ka marrë miratimin dhe nga kreu i FSHF-së Armand Duka.
Në ndryshim nga herët e tjera, Rama ka pranuar tashmë se është mjaft e vështirë që aktivitetet e lojërave të fatit të ndahen nga bota e krimit, duke thënë se shpesh herë, janë individë me profile kriminale ata që kontrollojnë këto aktivitete në të zezë. Këtë gjë e konfirmoi dhe drejtori i ri i Policisë së Shtetit, Tonin Vocaj, që përmendi operacionet e shumta të ndërmarra në vitet e fundit për të goditur subjektet e jashtëligjshme.
Por cilat janë mundësitë që të apasionuarit pas basteve sportive dhe lojërave të fatit kanë sot në Shqipëri? Duke qënë se çdo formë e kumarit është rreptësisht e ndaluar, e vetmja alternativë lehtësisht e arritshme janë faqet e huaja si Bet365, 22Bet, 20Bet etj. Pavarësisht përpjekjeve të qeverisë për të ndaluar aksesin e qytetarëve në shumë prej këtyre faqeve, mungesa e një ligji të veçantë për kompanitë e huaja ka bërë që shumë sportdashës të luajnë vazhdimisht në këto platforma.
Lotaria Kombëtare është e vetmja lojë fati që është e ligjshme dhe e licensuar nga autoritetet shtetërore. Ajo operon që prej vitit 2012, ndërsa në vitin 2016 shërbimet e Lotarisë Kombëtare u blenë nga Novomatic, një gjigand në industrinë e lojërave të fatit, duke rritur kështu gamën e lojërave dhe mundësitë për lojtarët.
Ndërkohë kazinotë janë ende aktive në disa pika turistike pranë hoteleve apo rezorteve të caktuara, por këto janë shumë të pakëta, duke qënë se rezervohen vetëm për hotelet e standartit më të lartë. Kjo do të thotë që janë të paaksesueshme për shumicën e lojtarëve. Ndërkohë përsa i përket faqeve të huaja, shpesh herë lojtarët duhet të përdorin shërbime VPN për t’i aksesuar, duke qënë se shumica e operatorëve të internetit kanë ndaluar aksesin në domain-et e këtyre platformave.
Kreu i Komitetit Olimpik Shqiptar, Fidel Ylli, gjithashtu u shpreh i indinjuar me situatën aktuale, duke shprehur nevojën e legalizimit në formën e duhur, të lojërave të fatit. Ylli tha:
“Tani po luhet më shumë se më parë dhe shteti nuk ka asnjë kontroll, po luhet 20-30 mln lekë në javë, është një fenomen që unë kam thënë t’i mbyllim, po t’i mbyllim bastet në të zezë, t’i kontrollojë shteti dhe jo privati, nuk ka shtet që nuk ka kompani bastesh, si do i themi një qytetari europian që do të luajë, që ne s’e kemi ligjin… Kam marrë shembuj nga ligjet e tjera që me një kartë identiteti nuk mund të luash më shumë se 500 euro… sot luhen me miliona dhe sporti nuk po merr asnjë lekë…”
Sipas ekspertëve të fushës, sporti shqiptar mund të përfitojë deri në 20 milionë euro të ardhura nëse lojërat e fatit dhe bastet sportive legalizohen përsëri. Për të mos përmendur përfitimet indirekte nëpërmjet promocioneve dhe marketingut.
Kujtojmë se në vitin 2019, qeveria shqiptare shqyrtoi mundësinë për krijimin e një kompanie bastesh shtetërore. Modeli do të kishte formën e një monopoli, shumë i ngjashëm me skemën që aplikohet në vendet skandinave, ku vetëm kompanitë publike kanë të drejtën e ushtrimit të këtij aktiviteti. Gjithsesi, duket se autoritetet kanë ndryshuar qasjen e tyre, dhe tashmë do të kemi të bëjmë me një formë oligopoli, ku lojtarët do të mund të zgjedhin mes 3 kompanive të licensuara.
